-ANALİZ-
Ancak yakın zamanda yerli marketler batıp ulusal marketler ”iş yaptık” dedikleri anda onları da çok uluslu marketler yok edecekler. Global sermaye hepisini yutacak.
Şimdi bile ilçemizden ulusal marketler aracılığı ile ayda 1 trilyona yakın para ilçeden dışarı çıkıyor. Tüketici bunun farkında değil. Birde yerli marketler ve bakkalların çökmesi durumunda büyük miktarda vergi kaybı olacak ilçeye su veren damarlar kuruyacak. Yakın gelecekte ilçe tamamen Ankara tarafından gönderilecek para ya bakacak.
Biraz Konumuzu açalım.
Bakkal demek mahallelerin en icra köşesinde gıda ve ihtiyaç maddesi satan işyerleridir. Bakkallar bulundukları ilçede (yani Pamukova da) vergi öderler. Bulunduklari yerin maliyesine kayıtlıdırlar.
İstahdam: Yani insan çalıştırma ve insana iş verme, insanı sigorta yapma bakımından kendi bulundukları yerlerde istihdam sağlarlar, çalışan en az bir kişi sigortalıdır. İşsizliğe çözüm üretir. Bakkallar mahalledeki herkesi tanır. Veresiye defteri vardır. Yeri gelir fakire yardım da eder, ihtiyacı olana ekmek verir para istemez, mahalle çocuklarına zaman zaman şeker dağıtırlar. Para istemezler. Mahalle bakkaları genel de böyledir.
Yerli Marketler: Bakkalların biraz daha büyükleridir. Mahalleden ziyade şehrin merkezlerinde kurulmuştur. Şhow-Rom ları vardır. Kurulduğu alanlar büyüktür. Tüketici market içinde dolaşarak eline bir alış-veriş sepeti de alarak ihtiyacı olan ürünleri seçer alır sepetine doldurduğu malları kasaya getirip orada parasını öder.
Yalnız marketlerde veresiye olmaz. Para peşindindir. Hatta kredi kartı da kullanılabilir. Veresiye yi marekete değil bankaya yapmış olur. Borcunuda faizi ile birlikte bankaya öder.
Yerli marketler kuruldukları yerde (Pamukova da kurulu ise Pamukova da vergi dairesine kayıtlıdırlar.) devlete kazanç vergisi dahil, çalıştırdıkları işçi sigortalarına kadar ilçedeki maliyeye ödeme yaparlar. Kazandıkları paraları da ilçede tutarlar.
İstihdam: Yerli marketler istahdam yaratırlar. Çok sayıda insan çalıştırırlar. Kasiyerden, temizlik işçisine kadar, bazen işyerinde çay servisi yapan çaycısına kadar çok sayıda insan çalıştırıp onlara iş, aş, ekmek verirler.
ULUSAL MARKETLER.
Günümüzde birde ulusal marketler çıktı.
Ulusal Marketler: Ülkenin birçok yerinde şubeleri olan ve belli bir sermaye ile kurulmuş, özel durumları olan, ayrıcalıkları olan büyük alış-veriş merkezleridirler. Şübeleri vergi ödemez. Kazandıkları paraları merkezlerine aktarırlar. Çalışanlar genelde kendi kurucularının yakınları ile idare edilir. Hatta bazıları kuruluş ilkeleri gereği mensubu oldukları cemaat ya da gurupların insanlarını istihdam ederler. Amaçları sadece kuruldukları yerdeki insanlara mal satabilmek ve onların parasını alabilmektir. Veriseyeleri yoktur. Reklam araçlarını iyi kullanırlar. Zaman zaman kampanya yapıyoruz diyerek belli malları öne çıkarıp müşteriyi çekmeyi bilirler. Merkezleri ise büyük reklam yapıp Televizyon gazeteler gibi, markalarını iyi şekilde tüketiciye öğretir. Marka satışı yaparlar.
ÇOK ULUSLU MARKETLER
Çok Uluslu Marketler yabancıların (Türkiye dışındaki ülkeler) ülkemizde kurdukları market türleridir. Bunlardan bazıları Carefour gibi Ada Center gibi alış-veriş merkezleridir. Yabancı ortaklıdırlar.
Bu tür Marketler ya da alışveriş marketleri tamamen yabancı menşeli olup özel kanunlarla ülkemizde korunur ve vergilendirilirler. Gerçi onlara tanınan özel statüler vergi vermede farkli bir yönteme tabi tutulurlar. Hatta hiç vergi de vermezler. Onların ülkemizde olması insanlara iş verme mantığı ya da yabancı sermayenin ülkemize getirilmesi mantığı ile kurulmuş olmalarıdır.
Ne gariptir ki aksine o tür marketler ülkemizde kazandıklarını kendi ülkelerine aktarırlar. Buda alın terinin ülke dışına çıkması demektir.
Vergi getirmediğ için ülke kalkınmasına doğrudan pek katkısı olmaz.
Tüketiciye sürekli marka enjekte ederler. Kısaca ülkelerinin mallarının başka ülekelerde pazarlanmasına neden olurlar. Kendi ülkelerine doğrudan para desteği vermiş olurlar.
BİZİM BAKKALLARI BİZİM YERLİ MARKETLER YOK EDERKEN, BİZİM YERLİ MARKETLERİ ULUSAL MARKETLER YOK EDECEK. ULUSAL MARKETLERİ DE ÇOK ULUSLU MARKETLER YOK EDECEK.
Yazımızın başında bizim bakkalların zor durumda olduğunu veresiye verdikleri için ayakta durduklarını belirtmiştik. Yerli marketlerin ise dertli olduklarını burada belirtelim.
Pamukova da bir yerli market sahibinin market işini bırakmak üzere olduğunu söylemesi bize bu yazımızı hazarlamaya naden oldu.
Yerli marketçımız “Artık Pamukova da yerli marketler son günlerini yaşıyor. Bizde bu işi değiştirmeye karar verdik. Yeni bir iş alanına girmek için araştırmalar yapıyoruz. Vergimizi ilçemizde veridiğimiz halde müşteri gelmiyor. İlçemizden eleman çalıştırdığımız halde Pamukovalılar marketimize sahip çıkmıyor. Birçok yerli market bu şekilde. Ancak seslerini çıkarmıyorlar. Ulusal anlamla marketler daha çok tanıtım, daha çok müşteri çekiyor. İnanın ayda bu ulusal merketler ilçemizden 800 milyon dolayında sıcak parayı alıp gidiyorlar. Eğer bu para ilçemizde kalsa ilçe çok daha rahat olacak. Ancak Ulusal marketler şubelerini burada açtıkları için burada vergi vermiyorlar. Vergilerini sadece KDV üzerinden ödüyorlar. Merkezlerine paraları aktardıkları için sadece bankalara yararlı oluyorlar. Pamukovalıların paraları bu şekilde ilçe dışına çıkıyor. Bunu vatandaşımız bilmiyor. Bakkallar ve biz yerli marketler böyle giderse kapatmak zorunda kalacağız. Bizlerin kapanması demek çok sayıda istihdam ve vergi kaybı demektir” diyor.
Ulusal marketler ise yaptıkları kampanyalı satışlar, ev ev dağıttıkları insortler (Fiyat broşürleri) ile tüketiciyi çekmeyi biliyorlar. Hatta insortlerini bile kendi içlerindeki firmalara yaptırıyorlar. Kuruldukları bölgeye hiçbir şekilde katkıda bulunmuyorlar.
ÇOK ULUSLU MARKETLER ULUSAL MARKETLERİ YUTACAK
Günümüzde Çok Büyük Alış-veriş merkezleri (Çok Uluslu) gün geçtikçe illerde kurulmaya başladılar. Sakarya da Ada Center gibi yerler gün geçtikçe çoğalmakta. Yurt dışı sermaye ile kurulmuş bu merkezler insanların her türlü ihtiyacını karşılayabilecek kapasite ve mekana sahipler. Alış-veriş e gidenlerin çocuklarını eğlendirebilicekleri yerlerden, sinema salonlarına kadan her şey mevcut. Sıcaklarda klimalı alanlar, Soğukta da hava ayarlı mekanlar konumunda olan Çok Uluslu bu alış-veriş yerleri yakın gelecekte bizim cemaat veya belli bir zümrenin elinde olan, kendi çevrelerine istahdam sağlayan, ancak bizlerin paraları ila hayat bulan ulusal marketler çok yakın zamanda Cok Uluslu marketlere teslim olacaklar. Böylece Büyük Balık küçük balığı yutar sözü de gerçekleşmiş olacak.
BU TEHLİKEYİ GÖRECEK SİVİL TOPLUMA İHTİYAÇ VAR.
Kendi bakkalları yok olurken sesi çıkmayan tekil şahıslı örgütsüz bir toplum, yerli marketleri kapanırken destek olmayan, örgütsüz bırakılmış tüketim toplumu hiçbir şekilde kendi tüketim gücünü gösteremez ve milli ekonomi çökerken sadece ona çanak tutar.
Bizde tüketici bilinci geliştirilmedikçe, özenti içinde tekil şahıslı toplumlarla olsa olsa bu sürece katkı sağlanabilir.
Birde kendi tükecisini anlamayan ona süresi geçmiş ürünleri satan, sondan görme yerli marketçiler mutlaka gelecekte başlarına vuracaklardır.
Günü kurtarma uğruna siyasetçiden medet umup onun marketine giden, daha sora başkasının kayığına binen özgürleşememiş siyası tekil ler. Onlarda bu yıkımın altında kalacaklardır.
Ülkesini sevdiğini söyleyen siyasiler gelişmelere kayıtsız kalan siyasetçiler mutlaka onlarda bu değişimi göremedikçe üzerlerine düşen uyarıları yapamadıkça. Feodal ilişkilerden kurtulmadıkça ülkelerini sevdiğini sanan bu tür siyasetçiler mutlaka onlarda yıkılacak enkazın altında kalacak ve sorumlu olacaklardır.